Ένας συνθέτης μετακομίζει σε μια μεγάλη έπαυλη μετά το θάνατο της γυναίκας και της κόρης του, αλλά εκεί έχει να αντιμετωπίσει ένα μυστηριώδες πνεύμα που στοιχειώνει το σπίτι.

Το THE CHANGELING είναι μια από τις γνωστότερες και περισσότερο προβεβλημένες ταινίες που ανήκουν θεματικά στον ευρύτερο χώρο των στοιχειωμένων σπιτιών. Πιθανότατα μόνο το THE HAUNTING είναι εξίσου γνωστό και αναγνωρισμένο από το συγκεκριμένο υποείδος του σινεμά τρόμου, άντε και το πρωτότυπο THE AMITYVILLE HORROR. Και οι τρεις αυτές ταινίες χρησιμοποιούν ουσιαστικά το στοιχειωμένο σπίτι περισσότερο σαν δικαιολογία για να παρουσιάσουν μια καλοσχεδιασμένη και ενίοτε καλοεκτελεσμένη ιστορία μυστηρίου και αποκαλύψεων οι οποίες δικαιολογούν τα υπερφυσικά φαινόμενα, αλλά κατά την προσωπική γνώμη του γράφοντα, όλες αφήνουν πράγματα τα οποία θα ήθελαν να δουν περισσότερο οι fans του τρόμου.

Γενικά διστάζω να χρησιμοποιήσω την ταμπέλα «τρόμου» στο THE CHANGELING, γιατί η αίσθηση που μου άφησε όλες τις φορές που το είδα είναι ενός τυπικού θρίλερ μυστηρίου, που ναι μεν έχει κάποιες πολύ καλές τρομάρες, αλλά που φανερά ο στόχος του δεν είναι απλώς να τρομάξει τους βαριεστημένους οπαδούς του τρόμου. Πάντως αυτό το καταφέρνει, ίσως πολύ περισσότερο από το THE AMITYVILLE HORROR και άλλες γνωστές ταινίες αυτής της συνομοταξίας, αλλά σίγουρα επίσης πολύ περισσότερο από το υπερτιμημένο Ιαπωνικό THE RING που «δανείστηκε» την βασική σεναριακή ιδέα του THE CHANGELING και την πήγε ένα βήμα παραπάνω στην κλίμακα του παράξενου.

Πρόκειται για την ιστορία ενός γνωστού μουσικοσυνθέτη (George C. Scott) ο οποίος μετά τον θάνατο της γυναίκας και της κόρης του από αυτοκινητιστικό δυστύχημα μετακομίζει σε μια μεγάλη έπαυλη για να ξαναβρεί τον εαυτό του και να συνεχίσει να συνθέτει μουσική. Τα ανεξήγητα γεγονότα μέσα στο σπίτι δεν αργούν να κάνουν την εμφάνιση τους, με αρκετούς ακαθόριστους θορύβους και όλα τα συναφή, κάτι που κάνει τον συνθέτη να ανοίξει μια σφραγισμένη σοφίτα του σπιτιού. Εκεί θα ανακαλύψει ότι το σπίτι κατοικείτο στο παρελθόν από ένα ανάπηρο παιδί που πέθανε με βίαιο τρόπο μέσα στο σπίτι και τώρα το πνεύμα του επέστρεψε για να ξεκαθαρίσει τις συνθήκες του θανάτου του, βρίσκοντας προσοδοφόρο έδαφος στην ήδη κλονισμένη ψυχοσύνθεση του συνθέτη λόγου του θανάτου της οικογένειας του.

Μετά από ένα ραντεβού με γυναίκα- μέντιουμ, οι αμφιβολίες ότι πρόκειται για το πνεύμα του παιδιού εξαφανίζονται και ο συνθέτης αρχίζει έναν αγώνα για να ανακαλύψει τα αίτια του θανάτου αλλά και το τι ακριβώς ζητάει το οργισμένο πνεύμα από αυτόν. Όλα καταλήγουν στον τοπικό ηλικιωμένο γερουσιαστή που φαίνεται ότι πήρε τη θέση του «από το παράθυρο», μιας και πραγματικός δικαιούχος φαίνεται να ήταν το νεκρό παιδί. Έτσι ο συνθέτης πρέπει πλέον να βάλει τα πράγματα στη θέση τους και να εξιλεωθεί τόσο στα δικά του μάτια, όσο και σ’ αυτά του πνεύματος που τον στοιχειώνει.

Από τα πρώτα λεπτά της προβολής, το THE CHANGELING δείχνει ξεκάθαρα τα ατού του, που είναι κατά κύριο λόγο η πυκνή και αδιαπέραστη ατμόσφαιρα και οι πολύ καλές ερμηνείες των πασίγνωστων πρωταγωνιστών. Ο George C. Scott μοιάζει ιδανικός στο ρόλο του τσακισμένου πατέρα και το ύφος του μαρτυράει τις κακουχίες που πέρασε όσο και την ψυχοσύνθεση του και όσο η πλοκή εξελίσσεται γίνεται ακόμα καλύτερος και χωρίς να καταφεύγει σε υπερβολές. Περιττό να αναφέρουμε ότι ο Scott σάρωσε όλα τα βραβεία των διαφόρων φεστιβάλ του φανταστικού της εποχής όπως και η ταινία γενικότερα (κέρδισε τα 10 από τα 14 συνολικά για τα οποία προτάθηκε).

Από το μέτωπο της αγωνίας και της δράσης του στοιχειωμένου σπιτιού προσωπικά βρήκα τα πράγματα λίγο συγκρατημένα, αλλά αναγνωρίζω ότι υπάρχουν αρκετές σκηνές ανθολογίας που μένουν χαραγμένες στη μνήμη, όπως για παράδειγμα όταν ο πρωταγωνιστής ακούει ξανά την ηχογραφημένη μπομπίνα της υποτιθέμενης συνομιλίας της γυναίκας- μέντιουμ με το πνεύμα που στοιχειώνει το σπίτι. Μια σκηνή που θα κάνει και τους πιο σκληραγωγημένους οπαδούς του τρόμου να ανατριχιάσουν και αυτή την δήλωση την προσυπογράφω! Υπάρχουν και αρκετές άλλες στιγμές αντίστοιχης έντασης, πολλές από τις οποίες κλασικές και αντιγραμμένες από πλήθος ταινιών, αλλά το κύριο ενδιαφέρον παραμένει η εξέλιξη της πλοκής που μέχρι το φινάλε κρατάει τον θεατή καρφωμένο στη θέση του, έστω και χωρίς πολλές τρομάρες.

Γενικά διακρίνω μια τάση να υπερτιμούνται κάποιες αντίστοιχες παραγωγές με παραπλήσια θεματολογία με το πέρασμα του χρόνου, ιδίως αυτές που προέρχονται από τις ΗΠΑ και γενικά χαρακτηρίζονται από υψηλά στάνταρντς παραγωγής και μεγάλα ονόματα στο cast, αλλά δεν είμαι σίγουρος αν πρέπει να καταχωρήσω το THE CHANGELING σε αυτή τη λίστα. Μπορεί να μην είναι μια σούπερ ουάου τρομακτική και εφετζίδικη ταινία τρόμου, αλλά αυτό που έχει να δώσει το δίνει και με πολύ στιλάτο τρόπο. Άλλωστε το όνομα του Peter Medak (SPECIES II, ROMEO IS BLEEDING) είναι πλέον αρκετά γνωστό στο Χόλυγουντ και οι απαιτήσεις που το κοινό μπορεί να έχει από αυτόν είναι μεγάλες.

Το σημείο αναφορά της ταινίας είναι σίγουρα το φινάλε, το οποίο περιλαμβάνει ότι καλύτερο έχει να επιδείξει η ταινία σε ειδικά εφέ και ατμόσφαιρα, αν και από άποψη λογικής όπως και να το κάνουμε έχει αρκετές τρύπες. Όμως από όποια πλευρά και να το δει κανείς, σίγουρα πρόκειται για μια από τις καλύτερες ταινίες στην ιστορία των στοιχειωμένων σπιτιών που διατηρεί τη φρεσκάδα της και έχει επηρεάσει το είδος όσο λίγες. Με λίγα λόγια, όσοι νιώθουν να έχουν κενά από την εκπαίδευση τους πάνω στα στοιχειωμένα σπίτια να επενδύσουν  άφοβα.

Η ταινία κυκλοφορεί από την Audio Visual σε έκδοση με letterboxed μεταφορά αλλά χωρίς καθόλου πρόσθετα. Επίσης η έκδοση έχει μόνιμους Ελληνικούς υπότιτλους.

R1 Αμερική (HBO)
R2 Γερμανία (Kinowelt)
R2 Ισπανία (Sueiva)
R2 Μ. Βρετανία (Momentum)

Όλες οι εκδόσεις είναι χωρίς περικοπές. Η κορυφαίες είναι η Βρετανική και η Γερμανική που, εκτός από την αναμορφική widescreen μεταφορά, περιέχουν ηχητικό σχολιασμό του σκηνοθέτη.